انواع بازی در کودکان 5 تا 7 سال

پژوهش های روانشناسی و تربیتی نشان می دهد آغــاز رشــد خلاقیــت و آفرینندگی در کودکان ســن آمادگی و پیش دبســتانی اســت. بازی یکی از اعمال روزمره کودک و کوششــی است که به همه وجود او بســتگی دارد. بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هر کودک محسوب می شود و مناسب ترین راه برای بروز و رشــد استعداد او به شــمار می رود. در جریان بازی نیروهای ذهنی و جســمی کودک، یعنی دقت، تخیل، نظــم و ترتیب، چالاکی و… رشــد می یابند و علاوه بر این، بازی راه کســب تجارب اجتماعی کودک اســت.
کودک از راه بازی می تواند به اســتعدادها، توانایی ها، خواســته ها، ضعف ها و نکات مثبت و منفی خود پی ببرد و بنابراین با شــناخت ویژگی های خود ســاخت شــخصیتش را تحکیم بخشــد. بازی های مختلفی وجــود دارد که کودک بــا درگیرشــدن در همه آنها فرصت یادگیری در زندگی روزمره را می یابد. محققان حداقل شش نوع مختلف از بازی را شناسایی کرده اند:

بازی های انفرادی یا مســتقل:

هنگامی اســت که کودک به تنهایی بازی می کند، او در باز ی های انفرادی تمرکــز را یاد می گیرد. او با خــودش فکر می کند و با ایده های خلاقانه آشــنا شــده و به تنظیم احساسات خود میپردازد. همــه این موارد، اهمیت زیادی برای یادگیری کــودک دارد. بازی مســتقل و انفرادی برای کودک امری مهم و طبیعی است.

موازی بازی یا بازی موازی:

شامل بازی در کنار یک کودک دیگر است اما نه واقعا با بچه های دیگر. در ایننوع بازی وقتی شما خوب نگاه کنید، متوجه می شوید با آنکه کــودکان در حــال بازی با اســباب بازی های خود هســتند، هیچ گونه تعامل رسمی بین آنها وجود ندارد. این نوع بازی اغلب در کودکان ۱-۳سال بسیار رایج اســت. بازی موازی به کــودکان مقررات بازی با همســالان، مشــاهده و مهارت اندوزی را می آموزد وراهی برای استقلال کودکان نیز هست.

 بازی گروهی یا مشارکتی:

یک نوع سازمان یافته تر از بازی است. در این بازی کودک به عنوان بخشی از یک گروه بزرگ تر است و در یک بازی جمعی ایفای نقش می کند. هدف از این بازی انجام یک پروژه در طول یکبازی است. در این بازی، برخی از کودکان نقش رهبر و برخی در نقش پیرو هستند.

بازی های مهارتی یا تســلطی:

این بازی زمانی رخ می دهد که کودک شــروع به یادگیــری چیز جدیدیمی کند. در این نوع بازی، کودک با اســتفاده از آزمون و خطا بارها و بارها به تکرار مهارت های مشابه اقداممی کند تا به تســلط در آن مهارت دســت یابد؛ مانند پرتاب یک توپ، دوچرخه سواری، شنا و… .

 بازی هــای حســی ـ حرکتی:

بازی های حســی- حرکتــی زمانی رخ می دهد که کودکان از پنج حواسخــود و مهارت هــای حرکتی اســتفاده می کنند. این بازی هــا مســتلزم به کارگیری عضــلات و هماهنگیحواس و عضلات است. مانند تلفن بازی، بازی با شن و ماسه، گل بازی، آب بازی یا بازی با خاک رس.

بازی هــای پرانــرژی و جســتوخیزکردن:

این نوع بازی ها معمولا همراه با فعالیت های شــدید و پرانرژی اســت. این نوع بازی معمولا قوانین خاصی نــدارد و معمولا همراه با فعالیت جســمانی زیاد و سرعت بالاســت؛ مانند کشــتی گرفتن و دویدن. این بازی ها اغلب با حضور یک هم بازی انجام می شود، مانند کشتی با پدر.

*آزاده سیدمیرزایى جهقى
پژوهشگر مؤسسه مطالعات کودکی مدرس*
روزنامه شرق، سال هفدهم، شماره 362